Driezijdige dialoog
Vers.a, Biestebroek, Anderlecht
De gemeenschap van Anderlecht is van oudsher sterk verbonden met de industrie aan de oevers van het kanaal Brussel-Charleroi. De oevers van dat kanaal zijn tegenwoordig grotendeels bereikbaar voor fietsers en wandelaars, maar aan de Biestebroekkaai scheidt een strook met nijverheid – waaronder een leverancier van bouwmaterialen en een bierbrouwerij – de bakstenen rijwoningen nog van het water. Pal aan het begin van die strook realiseerde architectenbureau Vers.a, in opdracht van de gemeente Anderlecht, een aanvallig kopgebouw dat zich behendig schikt naar uitdagende condities op de grens tussen een woonwijk en een industriezone.
A+301 Affordable Housing
Je kan het volledige artikel lezen in A+301 Affordable Housing. Bestel hier een exemplaar of neem een jaarabonnement op A+ en mis geen enkel nummer!
De zorgvuldig geboetseerde gebouwvorm is de grootste troef van het project, maar naast de ruimte is er ook het licht, dat samen met schitterende zichten op de rauw-stedelijke kanaalzone door grote ramen de woningen binnenstroomt. Met het gebouw, dat op een voorheen braakliggend kavel op de hoek van de Biestebroekstraat en de Biestebroekkaai staat, is een evenwichtige invulling gevonden voor een open plek in de stad. Het ontwerp, dat op het eerste gezicht verraderlijk eenvoudig oogt, doet recht aan een markant stedenbouwkundig moment zonder zich al te veel aan de directe omgeving te onttrekken.
Kobe Van Praet, medeoprichter van Vers.a, legt uit dat er een nauwgezette vormstudie nodig was om tot het juiste mengsel van opvallen en inpassen te komen. Dat komt voornamelijk door de rare ligging van het kavel, dat een wigvormig scharnier vormt tussen een woonwijk en de industriële kanaaloever, waar alle woningen met de rug naartoe liggen. Die context vraagt om een driezijdige dialoog met de omgeving: de kop vraagt om een passend front richting een publiek hof, en aan weerszijden moet het nieuwe gebouw zich in twee sterk verschillende straatbeelden voegen. Het gerealiseerde gebouw kan dan ook worden gelezen als een overgangsmoment tussen de ritmiek van een typisch Anderlechtse rij van voorgevels en dat van de bonte verzameling aanbouwen, garageboxen en tuinmuren aan de Biestebroekkaai.
De wens om te reageren op de gevarieerde context heeft geleid tot een aantal ingrepen die weliswaar zijn gemotiveerd vanuit een stedenbouwkundige inpassing, maar die tegelijkertijd ook de kwaliteit van de woningen vergroten. Zo splitst een lichte knik in het gebouw aan de Biestebroekstraat niet alleen het ongepast lange gevelvlak, maar laat de terugspringende massa daardoor ook ruimte voor een driehoekig luifeltje dat de gemeenschappelijke entree markeert. En linksboven in diezelfde gevel zorgt een uitsparing niet alleen voor bemiddeling met de daklijn van de naastgelegen woning, maar voorziet die de achterliggende slaapkamer ook van een (heel erg klein) balkon.
De meest interessante operatie ligt echter aan de kaaizijde: hier wordt ingevoegd in het onsamenhangende achterkantenlandschap, door een aantal happen uit de gebouwmassa te nemen. In die happen ontstaan buitenruimten: een klein tuintje voor de rolstoelvriendelijke woning op de begane grond, een ruim dakterras voor het bovenste appartement, en twee inpandige balkons voor de woningen daartussen. Op deze manier wordt het maximale uit een interessante tegenstrijdigheid gehaald: hoewel de andere gebouwen in de Biestebroekstraat volledig zijn afgekeerd van het kanaal, zijn aan de verwaarloosde achterkant van het blok juist de beste zichten én het meeste (ochtend) zonlicht te vinden. De gekozen oplossing bootst de aangetroffen vormentaal niet alleen na, maar verheft haar tot een instrument waarmee optimaal kan worden ingespeeld op de condities op en rondom de site. Door de behandeling van deze zijde van het gebouw pivoteert het richting licht en lucht, en krijgt het iets dat een representatieve achterkant kan worden genoemd.
Een eenvoudig maar doeltreffend grondplan completeert bovengenoemde ingrepen. Doordat iedere woning steeds een volledige verdieping beslaat, kan niet alleen worden volstaan met één gedeeld trappenhuis, maar kunnen bewoners de zon zowel zien opkomen als ondergaan vanuit woonkamers die de gehele voorzijde van het gebouw in beslag nemen. Die zonovergoten ruimtelijkheid geeft de woningen een allure die niet lijkt te passen bij de prijsklasse en de locatie van de appartementen. De gerealiseerde kwaliteit is overtuigend bewijs van de waarde van een proces waarin, zo legt Van Praet uit, ontwerper en opdrachtgever steeds gezamenlijk op zoek zijn geweest naar verbeterpunten.
(…)
Architect Vers.a
Website versa-architecture.be
Project name Biestebroeck
Location Biestebroeckkaai, Anderlecht (Brussels)
Programme Construction of 4 social housing units
Procedure Competition with Brussels Government Architect (BMA)
Client Municipality of Anderlecht
Structural engineering JZH&Partners
Building physics JZH&Partners
Lead contractor Gillion Construct
Completion October 2017
Total floor area 562 m2
Budget € 1,260,415 (excl. VAT and fees)
Lees ook
