Een transversale omslag
DBLV, Nekkersput, Gent
In de Nekkersputstraat, aan de rand van het Gentse stadscentrum, staat een aftandse woontoren. Het gebouw uit de jaren 1970 is in beheer van sociale huisvestingsmaatschappij De Gentse Haard – onlangs opgegaan in Thuispunt Gent – die het liever wil slopen. Ze stelt Dierendonck-Blancke-Lust-Van De Ginste architecten (DBLVa) aan om de toekomst van de site te onderzoeken, met het oog op de bouw van meerdere eengezinswoningen. Aangezien de structuur van de woontoren in goede staat is, gaat het bureau daar niet mee akkoord. Initieel tegen de opdracht in, bereidt het een grondige renovatie en uitbreiding van het appartementsgebouw voor.
A+301 Affordable Housing
Je kan het volledige artikel lezen in A+301 Affordable Housing. Bestel hier een exemplaar of neem een jaarabonnement op A+ en mis geen enkel nummer!
Het originele, lange en smalle, gebouw van acht bouwlagen hoog bestaat uit twee kernen met vier monogeoriënteerde appartementen errond. Dragende wanden van baksteen, op regelmatige tussenafstand van 360 cm, staan haaks op de lange gevels en de planindeling. Die gevels zijn perfect op het westen en oosten gericht, met gevarieerd uitzicht op respectievelijk het natuurgebied Bourgoyen-Ossemeersen en het stadscentrum. Deze troeven speelt DBLVa uit: het vormt de wooneenheden om tot ideale doorzonwoningen. Het belemmert het uitzicht niet met buitencirculatie en maakt elke drie verdiepingen een centrale gang in het gebouw, waarrond de transversale duplexappartementen zijn geplooid.
Typologische reconversie
Het is duidelijk dat de renovatie een verregaande typologische en structurele reconversie behelst. Binnen de 360 cm vrije ruimte lopen de leefruimtes van gevel tot gevel. Erboven of eronder ligt de inkomhal, met de slaapkamers en natte ruimtes. Grotere appartementen worden uitgebreid naar een travee links of rechts. Zo ontstaat een ingewikkelde puzzel in drie dimensies.
Het woonaanbod in het gebouw wordt drastisch gediversifieerd. De oorspronkelijke 68 identieke appartementen worden ingeruild voor 46 units van divers allooi. In Architectuurboek Vlaanderen N°15 prijst Martino Tattara het gebouw voor deze tweeledige reconversie: “Het voorstel lijkt een antwoord te bieden op tal van uitdagingen: de renovatie van bestaande sociale woonblokken die in de tweede helft van de vorige eeuw zijn gebouwd, de noodzaak om het woningaanbod om te vormen van middelgrote tot heel grote of heel kleine eenheden en het vermogen van de woningen om beter in te spelen op de levensstijl van grote gezinnen.”
Tattara doelt op de tweedeling van de leefruimtes in de woningen door de centrale plaatsing van de keuken. “Door de keuken centraal in de flat te situeren in plaats van in een ‘verborgen’ hoek” versterkt DBLVa volgens hem het idee dat “het huis een plek van productieve en reproductieve arbeid is en dat de erkenning hiervan de voorwaarde is voor sociale transformatie.” De doorloopkeuken scheidt de leefvan de eetruimte logistiek, maar nooit visueel. De plaatsing in het midden genereert een sequens van ruimtes, met elk een karakteristieke relatie tot het exterieur. De keuken zorgt er echter niet voor dat de doorzonleefruimte haar transversale kwaliteiten verliest. Een belangrijk focuspunt voor de architecten: “Hoewel de leefruimtes behoorlijk kleine ruimtes zijn, voelen ze toch ruim aan doordat de diepte van het gebouw op elke plek erin voelbaar is.”
Stedenbouwkundige herbronning
De toren valt uit de toon als enig appartementsblok in de straat. Hij staat bovendien niet op de rooilijn. DBLVa geeft de strook tussen pand en voetpad een statuut, ze overwint er het hoogteverschil tussen de straat en ingang en biedt plaats aan de helling naar de fietsen reguliere berging. Om het complex aan te sluiten op de buren op de rooilijn, introduceert het team twee aansluitende volumes. Ze staan los van het hoofdgebouw, maar zijn er deels op aangewezen voor circulatie. De twee gebouwen zijn een gemiddelde van de duplexappartementen in de toren en de huizen in de straat. DBLVa: “We zien de aparte volumes als een stapeling van twee sets rijhuizen, de onderste hebben een ingang aan de straat, de bovenste op een dakterras.” Dat terras is verbonden met de centrale woontoren via een passerelle, een verlengde van de middelste gang. De buitengang kan worden bereikt via de liften binnen, of via de monumentale trapkokers buiten.
Aan de westzijde van het gebouw staat een prominente staalstructuur, die de buitenterrassen van de units herbergt. Ze vormt een grafische toevoeging aan de achtergevel en geeft uiting aan het interne programma. Doordat de appartementen uit meerdere verdiepingen bestaan, hebben ze ook toegang tot meerdere lagen terras, zowel aan de leefruimtes als de slaapkamers. De stelling is een bonte verzameling van gebruiken en stockage, zoals voorzien door DBLVa.
Wat een verbetering is de frisse gevel in vergelijking met het grauwe origineel. Hij is bekleed met witte steenstrips en toont door subtiele wijzigingen in het verband de achterliggende structuur van het gebouw. Elk type opening correspondeert met een specifieke ruimte binnen, de karakteristieke planindeling laat zich daardoor duidelijk aflezen op de gevel. Samen met de groene externe structuren en het aluminium schrijnwerk in gegalvaniseerd stalen kader verlicht de gevelbekleding de hele straat.
(…)
Architect DBLV architects
Website dblvarchitecten.eu
Project name Nekkersput
Location Ghent
Programme Collective residential building of 56 living units within an existing structure
Procedure Private Competition
Client SHM De Gentse Haard
Landscape architect Lieve Van De Ginste
Structural engineering Sileghem & Partners
Service engineering Tech3
Building physics V.E.T.O. & Partners
Lead contractor BBC Bekaert
Completion May 2020
Total floor area 11,235 m2
Budget € 8,192,000 (excl. VAT and fees)
Product/Supplier Aliplast (aluminium windows and doors)
Lees ook
