Uitbreiding van een vernaculair gebouw

Aurelie Hachez (AHA) verbouwde een eengezinswoning in de groene rand rond Doornik. In plaats van een nieuwe vrijstaande woning te realiseren, ging de architecte zelf mee op zoek naar een bestaand pand dat mits enkele slimme ingrepen helemaal voldeed aan de opdracht van een jong gezin.

De droom van een jong koppel om een nieuwe, vrijstaande woning op het platteland te bouwen lijkt een droombaan voor een jonge architect die een meesterwerk wil afleveren. Dat was wel even anders bij ‘Ulysse’ in het Doornikse. Hoewel een jong gezin met twee kleine kinderen overwoog een nieuw huis te laten ontwerpen, was architect Aurelie Hachez (AHA) niet geïnteresseerd in een nieuwbouw in landelijk gebied. Om nu nog iets helemaal nieuws neer te zetten en aan de hand van een vrijstaand modern object een stempel te drukken op een omgeving met lokale, vernaculaire architectuur, vindt ze niet langer verantwoord. Daarbij wil de architecte niet met het vingertje wijzen, maar een visie uitdragen over landelijkheid en de hedendaagse verantwoordelijkheden van haar beroep.

AHA was al tijdens de zoektocht naar een geschikte bouwgrond bij het project betrokken. De opdracht was een huis te ontwerpen in de dorpscontext rond Doornik. Tijdens de zoektocht naar een bouwgrond stootten ze op een heel smalle stal op een even smalle strook grond, met een lange tuin erachteraan. Het gebouw was niet groot genoeg om het woonprogramma in te realiseren, maar de architect was er toch door gefascineerd. De stal was voor een heel ander doel gebouwd, maar had veel charme met zijn dikke gemetselde muren en een paar diepe ramen die uitkeken op de muur van een buur. Hij vormde een breuk in het ritme van de dorpsstraat met huizen met zadeldaken. De lange tuin werd achter de oprit naast de stal een klein beetje breder en had achteraan nog een open zicht op landerijen.

Dit waren allemaal kansen die tot een sterk project konden leiden en waarmee Hachez de opdrachtgevers kon overtuigen. Een uitgesproken, maar elegante betonnen structuur met grote glasramen van vloer tot plafond werd aan de tuinkant aan de stal toegevoegd. Ziedaar de nieuwe woonkamer. De dikte van de stalmuren bepaalde de afmetingen en de plaatsing van de betonnen kolommen. De structuur overspant de hele breedte van het perceel en vormt een tuinkamer naast de nieuwe woonkamer.

Aan de straatkant voegde men een nieuw volume toe, dwars tussen de stal en het aanpalende huis. De ruimte eronder vormt een overdekte carport. Het volume zelf is een abstractie van de omringende huizen. De blinde muur van de uitbreiding en het schuine dak dat richting de straat afhelt is een verwijzing naar de huizen in het dorp, maar geen kopie ervan. Een keuken, slaapkamer en trap in het oude stalgedeelte vullen de benedenverdieping. Boven zorgt de uitbreiding met het zwevende volume voor extra ruimte, waarin twee kamers zijn gecreëerd. De afwerking is eenvoudig en in de woonkamer bepaalt de naakte structuur het interieur. De oude, pretentieloze charme van de stal is dankzij een bescheiden renovatie opnieuw in ere hersteld.

Door de sterke architecturale taal van Ulysse krijgen de typerende kwaliteiten van streekeigen architectuur een nieuw leven. Het project vormt een stevig argument tegen het simplistische idee dat de verantwoordelijkheid van een architect niet verder reikt dan het gebruik van duurzame materialen of het afwijzen van nieuwbouw. Architectuurprojecten zoals Ulysse, dat een evenwichtsoefening is tussen hergebruik van een bestaande structuur en een nieuwe uitbreiding, overstijgen het alledaagse compromis, en beloven een mooie toekomst voor dorpen in België.

Architect
AHA (Aurélie Hachez)

Official project name
Ulysse

Location
Tournai, Belgium

Total floor area
120 m2

Budget
€ 250,000 (excl. VAT and fees)

Programme
Annex and renovation of a single-family house

Procedure
Private commission

Client
n/c

Lead contractor
Forestell International

Structural engineering
Arens Ingénieurs

Completion
July 2018