Sigurd Lewerentz: een eigenzinnig loopbaan

Als een criticus als Reyner Banham, toch nooit verlegen om een goede wisecrack, een boude stelling of een indringende analyse, al moest toegeven dat hij met zijn mond vol tanden stond bij de St. Mark kerk in Björkhagen (SE), dan zegt dat iets over de weerbarstigheid van het oeuvre van de Zweedse architect Sigurd Lewerentz (1885-1975). Recent kreeg dat oeuvre steeds meer weerklank, wellicht door de hernieuwde belangstelling voor het brutalisme dat Banham mee op de kaart zette.

Dit oeuvre ontleent echter niet alleen daaraan zijn betekenis. In de loop van zijn carrière evolueerde hij van een eigenzinnig neoklassiek architect naar een overtuigd modernist om te eindigen als de ontwerper van zeer eigenzinnige woningen en vooral kerken, crematoria en begraafplaatsen. Zijn carrière ging trouwens pas echt van start toen hij samen met Gunnar Asplund de wedstrijd won voor de zuidelijke begraafplaats van Stockholm. Dat project zou hem meer dan twee decennia bezig houden.

Naar aanleiding van een grote overzichtstentoonstelling in ArkDes, het Zweedse Nationale Centrum voor Architectuur en Design, verscheen nu een lijvige monografie over Lewerentz, met de titel ‘Architect of death and life’. Het werk omvat drie delen. Na een kort inleidend essay volgt een omvangrijke beschrijving van de levensloop en de werkzaamheden van de architect. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat hij ook als industrieel van opmerkelijke stalen raamkaders uitblonk. Een tweede deel omvat een reeks recente foto’s van de belangrijkste werken van de man. Een derde deel tenslotte biedt een rijke waaier aan fac simile afdrukken van originele plannen. Het boek biedt zo weliswaar geen diepgravende kritische analyse van het oeuvre, maar geeft wel een gedetailleerd beeld van de inventiviteit en methodiek van deze eigenzinnige ontwerper.

‘Sigurd Lewerentz, architect of death and life’, Kieran Long, Johan Örn, Mikael Andersson (redactie en tekst), Johan Dehlin (fotografie). 712 p, hardcover. 2021, Park Books, Zürich, CH.  ISBN 10-3038602329. Adviesprijs 120 €.