Technicum 4: koolstofneutraal erfgoed

De Universiteit Gent zet de herbestemming van de vijf gebouwen van het Technicum-complex voort. De wedstrijd voor de renovatie van het vierde gebouw werd gewonnen door architectenteam Havana architectuur, Karuur architecten, Wim Cuyvers en SEA. Dit langgerekt volume van 24 traveeën, in de jaren 1930 gebouwd door Jean-Norbert Cloquet en Gustave Magnel, staat op de Scheldeoever. Het winnende voorstel schat dit moderne erfgoed naar waarde en richt zich vooral op een doorgedreven koolstofneutraliteit. Het laat ontwerpen achter zich van teams met ronkende namen en veelbelovende internationale samenwerkingen, zoals OUEST ARCHITECTURE en Flores & Prats Archs; Jan de Moffarts Architecten, KARAMUK KUO en NWLND Rogiers Vandeputte; en Marie-José Van Hee, murmuur architecten en OFFICE kgdvs.

Het gebouw onderscheidt zich door zijn rationeel staalskelet en bakstenen gevel. Het is bestemd voor studenten muziek, kunst en theater, maar zal ook een uitverkoren plek worden voor de architectuur- en stedenbouwstudenten. Eén gedeelde ruimte moet samenwerkingen tussen deze verschillende studentengroepen aanmoedigen. De grote zaal – het voormalige laboratorium voor machines en machinebouw – biedt een enorme oppervlakte en een flexibel gebruik als grote troeven. Ze moet een immense ruimte worden vol mogelijkheden. Volgens de laureaten biedt deze emblematische plek studenten de mogelijkheid aan tal van workshops deel te nemen, theatervoorstellingen te geven of van maquetteopstellingen op schaal 1:1 te genieten. Het gebouw zorgt daarnaast ook voor interactie met de stad, door af en toe zijn deuren open te stellen voor het publiek.

In het gebouw zijn de interventies zeer gericht. Bijkomende trappenhuizen en liften zorgen voor een nieuwe circulatielogica. Ze zijn pragmatisch ondergebracht in de koptraveeën van het gebouw. De grote zaal werd geïsoleerd en de bestaande sheddaken werden behouden om te kunnen genieten van de gunstige lichtinval langs het noorden. Om de ligging op de Scheldeoever uit te spelen, werden de gelijkvloerse traveeën opengewerkt met beglaasde poorten. Studenten kunnen zo volop genieten van de omgeving en er ontstaat een mooie interactie tussen de werkplaatsen binnen en de geactiveerde kades.

Aan de achterkant van Technicum 4 staat een uniek element: een betonnen valtoren voor aerodynamische tests. Ook deze toren krijgt een nieuwe bestemming. Hij wordt de harde circulatiekern van een nieuwe, houten toren die aan deze bestaande structuur zal worden aangebouwd. Om er een toekomstbestendig gebouw van te maken, wordt het niet verwarmd. Voor elk deel van het gebouw worden gebruiksmogelijkheden voorgesteld in functie van het gewenste binnenklimaat en de seizoenen. Deze ruimten worden telkens autonoom benaderd, zodat er geen algemene, energieverslindende oplossing nodig is maar er specifieke aandacht kan worden besteed aan het vinden van het gewenste klimaatevenwicht per locatie.

De industriële kenmerken, zoals de stalen buisleuningen, de stalen balkenstructuur en de sheddaken, maken van deze plek een echte ‘onderwijsfabriek’. Het wordt een echte stimulans voor de toekomstige studenten die hier les zullen volgen, maar ook voor de twee partners van het winnende bureau in Havana, die zelf hoogleraar zijn aan de Universiteit Gent. Het gebouw overtuigt en laat een boeiende marge voor interactie en veelzijdig gebruik, terwijl er resoluut wordt ingezet op de energietransitie.